8 Aralık 2011 Perşembe

Laika: Uzaya Giden İlk Canlı

LAIKA

( 1954 - 3 Kasım 1957 )

Laika, uzaya çıkan ilk canlıdır. Sovyet kökenli Laika’nın adı (Rusça: Лайка), kelime anlamıyla “havlayan” demektir.

Laika Nasıl Seçildi? 1957 yılında, Sputnik-1 adlı uzay aracının başarısının ardından, Sovyet lider Nikita Kruşçev, uzaya bir araç daha fırlatılmasını, ama bu sefer aracın içine canlı birinin de koyulmasını istedi. Sovyet bilim insanları, uzaya gönderilecek canlının, açlığa ve soğuğa karşı mutlaka dayanıklı olması gerektiğini düşündüler ve böylelikle Moskova’nın soğuk sokaklarında, Laika’yla tanıştılar. Asıl adı Kudryavka (Rusça: Кудрявка, kelime anlamıyla "küçük kıvırcık") olan Laika, bulunduğunda yaklaşık 3 yaşında ve 5 kg ağırlığındaydı. Sıkı bir eğitimin ardından; 3 Kasım 1957 tarihinde fırlatılan Sputnik-2 uzay aracının yolcusu oldu. 

 
Sputnik-2’de Yolculuk: Sovyet lidere göre, fırlatma işlemi  Ekim Devrimi'nin 40. yıldönümü olan 4 Kasım 1957 tarihine kadar mutlaka gerçekleşmiş olmalıydı. Bilim adamlarının uzay aracını tasarlaması ve projeyi hayata geçirmesi için sadece dört haftası vardı. Bu sebeple, hızla geliştirilmesi gereken Sputnik-2 adlı uzay aracının pek çok parçası kabataslaklara bakılarak yapıldı. Yolculuk öncesinde araca yaşam ünitesi ve Laika’ya sadece yedi gün yetecek miktarda yiyecek konuldu. Kabine ise Laika’nın içinde dolaşabileceği bir alan yerleştirilmedi; hatta Laika, onun hareketlerini sınırlayacak zincirlere bağlandı. Yolculuk sırasındaki ilk veriler, Laika’nın tedirgin olduğunu, nabzının normalin 3-4 katına çıktığını, ama yine de yemeğini yediğini gösteriyordu. Laika çok dayandı; fakat bir süre sonra, uzay aracında canlılık belirtisi kalmadı.
  
Tartışmalar: Yıllarca Sovyetler Birliği Laika’nın ölüm sebebi hakkında birbiriyle çelişen açıklamalar yaptı, 2002 yılının ekim ayında ise Sputnik-2 görevinde çalışan bilim insanlarından biri olan Dimitri Malaşenkov, Laika'nın aşırı ısınmadan dolayı öldüğünü açıkladı. Sputnik 2, geri dönmek üzere tasarlanmamıştı ve bilim adamları Laika'nın öleceğini önceden biliyorlardı. Bu sebeple Laika’nın ölümünden sonra dünya çapında çeşitli protesto gösterileri düzenlendi. Halen, her sene Laika’nın ölüm yıl dönümünde Laika anılmakta, Rus kozmonotların eğitildiği Yıldız Şehri'ndeki “Laika Heykeli” önüne karanfiller bırakılmaktadır. Ayrıca Laika'nın anısına çeşitli ülkelerde pullar basılmış, şarkılar bestelenmiş, çizgi romanlar yazılmıştır.

Pişmanlıklar: Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra, 1998 yılında, Laika’yı uzaya göndermekten sorumlu olanlardan biri olan Oleg Gazenko, Laika’nın ölmesine izin verdiği için duyduğu pişmanlığı şu şekilde dile getirmiştir: "Ona konuşamayan bebek gibi davrandık. Zaman geçtikçe üzüntüm artıyor. Bunu yapmamalıydık... Bu görevden Laika’nın ölümüne değecek kadar çok şey öğrenmedik”

1 yorum: